تلاش‌های کارگروه درآمدهای پایدار شهرداری به نتیجه رسیده است

سال سخت شهرداری اصفهان با تحقق 88 درصدی بودجه به پایان رسید. سال گذشته این نهاد توانست با صرفه‌جویی در هزینه‌ها، وصول اوراق مشارکت و اجرای بسته‌های تشویقی ساخت‌وساز، وصول بودجه خود را به بیش از 80 درصد برساند و در میان شهرداری‌های کلان‌شهرها در صدر جدول بایستد. امسال اما همه اقتصاددانان نوید سالی سخت را داده‌اند. شرایط رکود و کاهش درآمد، عرصه را برای شهرداری‌ها تنگ می‌کند. شهرداری اصفهان با توجه به حجم پروژه‌های نیمه کاره که تداوم حضورشان، اقتصاد شهر را تهدید می‌کند و افزایش قابل توجه نرخ تورم، بودجه امسال را با رشد بیش از 30درصد، 4100میلیارد تومان تعیین کرد. هرچند وصول چنین بودجه‌ای دشوار به نظر می‌رسد، ولی رئیس شورای شهر، تحقق آن را به نرخ سال قبل وعده می‌دهد.

 رشد عوارض، رشد درآمد پایدار

شهرداری ها با تدوین و تصویب بودجه سالانه شهر در شوراها، سرانه ای را برای رسیدگی به امور شهروندان، اختصاص می دهند. سال گذشته شهرداری تهران دو میلیون تومان، شهرداری اصفهان ۱,۵ میلیون تومان، شهرداری کرمان و مشهد یک میلیون تومان و شهرداری بوشهر ۸۰۰ هزار تومان به صورت سالانه برای هر فرد هزینه کرده است. تحقق چنین ارقامی برای نهادی که بدون کمک دولت باید با جیب شهروندان، شهر را اداره کند، ساده نخواهد بود. هرچند میزان اتکا به هزینه ساخت و ساز در ردیف های بودجه ای اندکی کاهش یافته اما باید پذیرفت که تعداد صدور پروانه‌های ساخت و ساز، همچنان نقطه اتکای مالی شهرداران محسوب می شود. شهرداری اصفهان برای رهایی از بند درآمدهای ناپایدار، سال گذشته لوایح متعددی را برای اصلاح و افزایش نرخ عوارض های مختلف شهری به شورای شهر فرستاد که هر کدام پس از بررسی در کمیسیون های تخصصی و صحن علنی شورای شهر، مصوب شد تا امسال بتوان با اتکا به درآمد پایدار عوارض، بودجه  شهر را با خیالی آسوده تر محقق کرد. با تصویب این لوایح،67 درصدبودجه شهرداری در شهر اصفهان با عوارض عمومی تامین می‌شود. این نرخ در پایتخت فقط33 درصد است.

کارگروه درآمدهای پایدار

رئیس شورای اسلامی شهـر اصفـهـان از ایجاد کارگروه درآمدهای پایدار در شهرداری اصفهان در سال گذشته خبر می دهد. به گفته فتح اله معین، وظیفه این کارگروه، شناسایی منابع جدید درآمدی برای شهرداری اصفهان است که بخشی از آن سال گذشته شناسایی و انجام شد. بودجه4100میلیاردی شهر اصفهان در میان ارقام درشت بیکاری، رکود، تعطیلی تولیدی ها و... به سختی محقق می شود. وصول این رقم درشت به برنامه ریزی، درآمدزایی، سرمایه گذاری و مشارکت شهروندان احتیاج دارد. معین می‌گوید:«مذاکرات جدی با تعدادی از بانک‌ها برای استفاده از تسهیلات آنها انجام شده است. امسال بخش مشارکت ها برای جذب سرمایه، رفع نیازهای شهر و سایرنیازمندی های دیگر که در شهر داریم، فعال تر است. سعی داریم بخش خصوصی را برای حضور بیشتر در شهر تشویق کنیم.» درآمدهای پایدار در شهرداری‌ها دو ویژگی مهم دارند: درآمدها مستمر باشد و دستیابی به این درآمدها، شرایط بهینه شهری(کالبدی، زیست‌محیطی و...) را بر هم نزند. درآمدهای پایدار شهری یکی از مسائل و موضوعات مهم در تاب‌آوری اقتصادی شهری است که می‌توانداز مصادیق پیاده‌سازی اقتصاد مقاومتی در شهرها باشد. افزایش درآمدهای ناپایدار شهری، باعث کاهش تاب‌آوری شهرها شده و زمینه را برای ایجاد بحران‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در بلندمدت ایجاد خواهد کرد و شرایط را برای ضربه‌پذیر شدن اقتصاد شهری از تکانه‌های داخلی و خارجی فراهم‌تر  می‌کند. اکنون مدیریت شهری در جهان به دنبال پایدارسازی منابع درآمدی خود بوده و تلاش‌های زیادی برای این منظور انجام داده‌ است. نتیجه این تلاش‌ها به صورتی است که مدیریت شهرهای توسعه یافته بیش از 60 درصد هزینه‌های خود را از طریق درآمدهای پایدار تامین می‌کنند. درآمدهای ناپایدار شهری به دلیل نیاز مبرم مدیریت شهری به منابع درآمدی حاصل از فروش تراکم، تغییر کاربری‌ها و... حاصل می‌شود و در بلندمدت آثار مخربی بر ساختار فیزیکی شهر‌ها، اقتصاد و حتی فرهنگ شهری از خود برجای  خواهد گذاشت. تاکنون شهرها به‌خصوص کلان‌شهرها از گزند مشکلات این نوع مدیریت مالی شهری، در امان نبوده‌اند. از سوی دیگر ضعف در جمع‌آوری درآمد از برخی از منابع درآمدی شهرداری مانند عوارض دکل آنتن و تاسیسات مخابراتی، عوارض فعالیت شرکت‌های دولتی، حق کارشناسی و فروش نقشه‌ها(فروش نقشه و هزینه بازدید و کارشناسی)، درآمد حاصل از خدمات پیمانکاری، عوارض لایروبی، درآمد کرایه ماشین‌آلات و وسایل نقلیه، اعانات و کمک‌های اشخاص و سازمان‌های خصوصی و... نیز منجر به کاهش درآمدهای پایدار شهری شده است.  تا سال62 دولت در تامین هزینه‌های شهرداری سهم 45درصدی داشت اما سنگینی هزینه‌‌های جنگ و هزینه‌های جاری موجب شـد مجلس اول مـصـوبـه ‌خــودکــفاشـدن شهـرداری‌های سراسر کشور را تهیه و دولت را موظف کند ظرف شش ماه لایحه جایگزینی منابع پایدار را به جای کمک‌های دولتی به مجلس بفرستد. اتفاقی که هیچ‌گاه رخ نداد. در عوض مجلس با قوانین تازه‌‌تری، عرصه را بر شهرداری‌ها تنگ‌تر کرد.

وصول بالای بودجه98

به گفته معین، بخشی از تلاش کارگروه درآمدهای پایدار شهری در سال گذشته به نتیجه رسید. او می‌گوید:« با ارائه بسته های تشویقی ساخت و ساز، انبوه سازی هایی در شرق اصفهان انجام شد و آمار صدور پروانه ساخت را افزایش داد.» او توضیح می دهد: «امسال شهرداری اصفهان تلاش می‌کند  به همراه ارائه بسته های تشویقی ساخت و ساز، حوزه تفکیک و ارائه مجوزهای لازم را تسهیل کند تا انبوه سازان راحت تر بتوانند فعالیت کنند.» رئیس شورای شهـر تـاکـیـد می‌کـنـد: «بودجه امسال با تکیه بر سه اصل و محور افزایش مشارکت‌ها، جذب سرمایه گذارخارجی به صورت فاینانس و اوراق مشارکت و تسهیلات بانک ها افزایش یافت.» به گفته معین، اوراق مشارکتی که اواخر سال گذشته برای توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی اختصاص یافت، اردیبهشت به نتیجه می رسد و در صورت فروش کامل آنها، بخشی از بودجه محقق می‌شود. او با تکیه بر کشف راه های جدید درآمدی و سه محور بودجه98، وعده می دهد که بیش از 80درصد بودجه امسال نیز همانند سال گذشته،وصول و محقق شود.